Η αλλεργική ρινίτιδα αποτελεί ένα από τα πιο συχνά νοσήματα στην εποχή μας, αφορά το 25% του πληθυσμού και μπορεί να είναι εποχιακή ή ολοετής.Είναι το αποτέλεσμα της ευαισθητοποίησης του οργανισμού σε ουσίες οι οποίες ονομάζονται αλλεργιογόνα. Πολύ συχνά η αλλεργική ρινίτιδα συνοδεύεται από επιπεφυκίτιδα (αλλεργία στα μάτια) και μπορεί να εξελιχθεί σε άσθμα ή να επιδεινώσει τα συμπτώματα του άσθματος.

Του Αναστάσιου Γουζέλη Χειρουργού ΩΡΛ
Τα συχνότερα εποχιακά αεροαλλεργιογόνα είναι τα αγρωστώδη, η παριετάρια (περδικάκι), η ελιά (την περίοδο της ανθοφορίας της), ενώ τα ολοετή είναι τα ακάρεα, οι μύκητες, τα επιθήλια της γάτας και του σκύλου. Λιγότερο συχνά είναι το κυπαρίσσι, η αρτεμισία, το πεύκο και το χηνοπόδιο.
Εκτός από την παρουσία του αλλεργιογόνου, τα ρινικά συμπτώματα μπορούν να προκληθούν ή να επιδεινωθούν και από διάφορα ¨αθώα¨ ερεθίσματα όπως ο καπνός, οι έντονες οσμές και τα αρώματα ή από αλλαγές στη θερμοκρασία και την υγρασία του αέρα. Αυτό συμβαίνει επειδή η αλλεργική ρινίτιδα προκαλεί μια μόνιμη, χρόνια φλεγμονή στη ρινική κοιλότητα, η οποία αυξάνει την ευαισθησία και σε μη παθολογικά ερεθίσματα. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται υπερευερεθιστότητα του ρινικού βλεννογόνου.
Τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας είναι η καταρροή, η ρινική συμφόρηση (το μπούκωμα), οι πταρμοί, ο κνησμός της μύτης, ο κνησμός στον φάρυγγα και την μαλθακή υπερώα. Εάν συνοδεύεται από αλλεργική επιπεφυκίτιδα τότε τα μάτια εμφανίζουν δακρύρροια, κνησμό, ερυθρότητα. Το 40% περίπου των ασθενών με αλλεργική ρινίτιδα θα εμφανίσουν άσθμα με κυριότερα συμπτώματα: βήχα, δύσπνοια, «βάρος» στο στήθος, συριγμό.
Η διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας γίνεται με βάση το ιστορικό, την αντικειμενική εξέταση (ρινοσκόπηση) και τη διενέργεια δερματικών δοκιμασιών δια νυγμού (skin prick tests) και αιματολογικών εξετάσεων (RAST test). Οι δερματικές δοκιμασίες δια νυγμού είναι απολύτως ασφαλείς, ανώδυνες και αξιόπιστες. Ο συνδυασμός του ιστορικού του ασθενούς με τις εξετάσεις οδηγεί στη διάγνωση. Δεν σημαίνει ότι όπου ο ασθενής είναι θετικός στις εξετάσεις αίματος ή στα δερματικά τεστ είναι αυτομάτως αλλεργικός σε αυτά. Είναι απαραίτητη η κλινική συσχέτιση των αποτελεσμάτων με τα συμπτώματα.
Ο τρόπος αντιμετώπισης της αλλεργίας βασίζεται στην αποφυγή των αεροαλλεργιογόνων, την φαρμακευτική θεραπεία και την ανοσοθεραπεία. Η αποφυγή είναι θεραπευτικό όπλο μόνο στα αλλεργιογόνα που προέρχονται από επιθήλια ζώων και ημίμετρο στην αντιμετώπιση της αλλεργίας των ακάρεων. Όσο αφορά στην αντιμετώπιση των γύρεων η αποφυγή είναι αδύνατη.
Η φαρμακοθεραπεία γίνεται μέσω των ρινικών κορτικοστεροειδών spray, τα αντιισταμινικά χάπια και τα ρινικά αντιισταμινικά spray. Για την αντιμετώπιση της έντονης ρινικής συμφόρησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποσυμφορητικά sprays μόνο για περιορισμένο χρονικό διάστημα έως 5 ημέρες. Η κατάχρηση των αποσυμφορητικών προκαλεί φαρμακευτική ρινίτιδα και επιδείνωση των συμπτωμάτων. Τα σκευάσματα αυτά είναι απολύτως ασφαλή αλλά αντιμετωπίζουν μόνο τα συμπτώματα της νόσου και δεν τροποποιούν τη φυσική πορεία της νόσου σε αντίθεση με την ανοσοθεραπεία.
Η ανοσοθεραπεία είναι η ιατρική πράξη χορήγησης σταδιακά αυξανόμενων δόσεων (ενέσιμα ή υπογλώσσια σε σταγόνες) παράγωγου αλλεργιογόνου σε έναν ασθενή με σκοπό τη βελτίωση ή εκρίζωση των συμπτωμάτων του που οφείλονται σε αυτό.

Τα κύρια ερωτήματα είναι:

1)κατά πόσον μετά την διακοπή της ανοσοθεραπείας το αποτέλεσμα παραμένει,

2)το κατά πόσον η ανοσοθεραπεία αποτρέπει την εξέλιξη της ρινίτιδας σε άσθμα και

3)κατά πόσον η ανοσοθεραπεία σε ένα αλλεργιογόνο αποτρέπει την ευαισθητοποίηση σε άλλα.

Σε μελέτες που έχουμε στη διάθεσή μας έχει διαπιστωθεί ότι η ανοσοθεραπεία (κυρίως η ενέσιμη) δημιουργεί ανοσολογική και κλινική ανοχή, έχει μακροχρόνια αποτελεσματικότητα και τροποποιεί την πορεία της νόσου προλαμβάνοντας το άσθμα.
Συμπεραίνουμε ότι ο ασθενής με αλλεργική ρινίτιδα πρέπει να κινητοποιείται έγκαιρα, επισκεπτόμενος τον ιατρό του, πριν αυτή εξελιχθεί επιβαρύνοντας τον.