Του Κώστα Τσαούση

Δερματολόγος – Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αμαλιάδας

Ενόψει της νέας θερινής περιόδου, παρατίθενται στοιχεία και οδηγίες πρώτης αντιμετώπισης περιπτώσεων επαφής των λουόμενων με μέδουσες κατά την κολύμβηση:

-η επαφή με το κάθε είδος μέδουσας, χρήζει και εντελώς διαφορετικής αντιμετώπισης, λόγω σημαντικών διαφορών στην τοξίνη που περιέχουν [πχ. εφαρμογή οξικού οξέως (κοινώς ξύδι) για ορισμένα είδη ή διττανθρακικού νατρίου (κοινώς μαγειρική σόδα) για κάποια άλλα είδη, θερμών ή ψυχρών επιθεμάτων κλπ].

Θεραπευτικές Οδηγίες

Οι οδηγίες για την άμεση αντιμετώπιση τσιμπήματος από μέδουσα (jellyfish sting) του είδους Pelagia nοctiluca κατά την κολύμβηση, ώστε να μειωθεί ενδεχομένως η περαιτέρω ένταση των δερματικών αντιδράσεων, είναι οι ακόλουθες :

Μετά την επαφή με την μέδουσα συνιστάται άμεση έξοδος από την θάλασσα και πλύσιμο του δέρματος με θαλασσινό νερό, χωρίς άσκηση τριβής. Αποφυγή πλυσίματος με γλυκό νερό, διότι ευνοείται η ρήξη των νηματοκύστεων των πλοκαμιών της μέδουσας, λόγω της υποωσμοτικότητος, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη απελευθέρωση τοξίνης.

Εφαρμογή στην πάσχουσα περιοχή μίγματος θαλασσινού νερού και μαγειρικής σόδας (σε αναλογία 1:1) για 2 λεπτά, εάν είναι διαθέσιμο, το οποίο διακόπτει την περαιτέρω απελευθέρωση τοξίνης από τα προσκολλημένα στο δέρμα τμήματα των πλοκαμιών. Αποφυγή εφαρμογής οξικού οξέως (κοινώς ξύδι), διότι φαίνεται ότι αυτό ευνοεί την απελευθέρωση της τοξίνης από την μέδουσα τους είδους P. nοctiluca.

Αφαίρεση των υπολειμμάτων των πλοκαμιών από το πάσχων δέρμα με την βοήθεια λαβίδος ή μαχαιριού, ή διά των χειρών με την χρήση υποχρεωτικά ελαστικών γαντιών. Αποφυγή επαφής της προσβεβλημένης περιοχής του δέρματος δια γυμνών χειρών λόγω του κινδύνου δευτεροπαθούς εισόδου τοξίνης.

Εφαρμογή κρύων επιθεμάτων για 5-15 λεπτά. Επανάληψη αν χρειασθεί για άλλα 5-10 λεπτά. (Σε περίπτωση που δεν είναι γνωστό το είδος της μέδουσας είναι προτιμότερη η χρήση των κρύων παρά των θερμών επιθεμάτων)

Αποφυγή εφαρμογής παραγόντων που μπορούν να επιδεινώσουν την δερματική αντίδραση από την P. nοctiluca, όπως οξικού οξέως (ξύδι), γλυκού νερού, αλκοόλης, ή αμμωνίας. (Για ορισμένα άλλα είδη μεδουσών συνιστάται εφαρμογή οξικού οξέως σε συνδυασμό με κρύα ή θερμά επιθέματα)

Σε περίπτωση εμφάνισης ήπιας εντοπισμένης δερματικής αντίδρασης συνιστάται εφαρμογή τοπικών κορτικοστεροειδών με την μορφή κρέμας.

Σε κάθε περίπτωση όμως εμφάνισης μέτριας/σοβαρής εντοπισμένης δερματικής βλάβης ή εκτεταμένου κνιδωτικού εξανθήματος πέραν του σημείου επαφής ή συστηματικών εκδηλώσεων (όπως βράγχος φωνής, δυσφορία, δύσπνοια κ.α) απαιτείται δερματολογική εξέταση και ειδική θεραπευτική αντιμετώπιση.