Η δύναμη της ενημέρωσης πλέον είναι η ανακρίβεια και οι ψευδείς ειδήσεις.

Γράφει ο Γεώργιος Μπακογιάννης
Χημικός Μηχανικός

Αντί προλόγου

Ας αναφέρει κάποιος αν κάνουν έρευνα στα ιδιωτικά Πανεπιστήμια;
Ας αναφέρει κάποιος τα προσόντα των διδασκόντων σε αυτά τα πανεπιστήμια;
Ας αναφέρει κάποιος γιατί οι αναγνωρισμένοι καθηγητές δεν διδάσκουν σε αυτά τα πανεπιστήμια και προτιμούν τα δημόσια;
Οκτώ ελληνικά πανεπιστήμια στη συνολική παγκόσμια κατάταξη της QS. https://www.topuniversities.com/world-university-rankings
Το πρώτο ελληνικό Πανεπιστήμιο στην κατάταξη είναι το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στην 347η θέση και ακολουθούν: το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (444η θέση), το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (530η θέση), το Πανεπιστήμιο Κρήτης (534η θέση), το Πανεπιστήμιο Πατρών (θέσεις 791-800), το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθήνας (θέσεις 901-950), το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (θέσεις 1001-1200) και το Πολυτεχνείο Κρήτης (θέσεις 1400+).
Φανταστείτε να υπήρχε και η αντίστοιχη χρηματοδότηση στα ελληνικά πανεπιστήμια πόσο διαφορετική θα ήταν η θέση αυτών στην παγκόσμια κατάταξη.
Μην ψάξετε να βρείτε την θέση των ιδιωτικών πανεπιστήμιων. Είναι πολύ χαμηλά.
Αξίζει να διαβάσετε την μελέτη του ΚΕΠΥ (Κέντρο Έρευνας και Εκπαίδευσης στη Δημόσια Υγεία, την Πολιτικής Υγείας και την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας

Τι είναι όμως το Πανεπιστήμιο;

A. Ακαδημαϊκός ρόλος
Τα πανεπιστήμια αποτελούν εργοστάσια «παραγωγής»:
–νέων επιστημόνων μέσω της διδασκαλίας των καθηγητών στους φοιτητές,
–νέας γνώσης από καθηγητές, μεταπτυχιακούς φοιτητές και υποψήφιους διδάκτορες με την διαδικασία της έρευνας.
Η γνώση που παράγεται αποτελεί έναν βασικό και σημαντικότατο πόρο και βάση της ανάπτυξης μιας χώρας τόσο οικονομικά όσο και κοινωνικά.
Β. Κοινωνικός ρόλος
Τα πανεπιστήμια αποτελούν τον σημαντικότερο μηχανισμό κοινωνικής κινητικότητας και οικονομικής ανόδου σε μια σύγχρονη δημοκρατία.
Δεν υπάρχει καμία αναπτυγμένη και προοδευμένη χώρα χωρίς καλά πανεπιστήμια. Δεν υπάρχει χώρα με καλά πανεπιστήμια που να μην είναι αναπτυγμένη. Άρα η σχέση ανάμεσα στα δύο είναι υπαρκτή, σημαντική και αλληλένδετη.
Γ. Ένα καλό Πανεπιστήμιο.
-Απαιτεί πολύ σημαντικές επενδύσεις, πολλών εκατομμυρίων ευρώ.
- Χρειάζεται πολύς χρόνος σε ένα πανεπιστήμιο για να εδραιωθεί, ν΄ αναπτυχθεί, να αποκτήσει φήμη, ώστε να προσελκύει φοιτητές για να έχει αρκετά έσοδα
- Χρειάζεται πολύς χρόνος ώστε να προσελκύσει καλούς με υψηλούς μισθούς καθηγητές, ώστε να παράγει αξία μέσω της διδασκαλίας και έρευνας.
Κρατικά και μη-κρατικά Πανεπιστήμια
Α. Μη κερδοσκοπικά
Η πρώτη διάκριση των πανεπιστημίων γίνεται με βάση τον φορέα τους σε κρατικά όπου ανήκουν στο δημόσιο και μη-κρατικά που μπορεί να ανήκουν σε άλλους φορείς όπως τοπική αυτοδιοίκηση (νομαρχίες και δήμοι), εκκλησία, ιδρύματα, κληροδοτήματα και φυσικά ιδιώτες.
Τα κρατικά πανεπιστήμια μπορεί να έχουν δίδακτρα χαμηλά ή υψηλά, που μπορεί να είναι ίδια για όλους ή πολλαπλάσια για ξένους πολίτες. Δίδακτρα στα κρατικά πανεπιστήμια υπάρχουν στις περισσότερες χώρες. Άρα η ύπαρξη, ή μη διδάκτρων δεν καθορίζει το αν το πανεπιστήμιο είναι δημόσιο ή όχι.
Όλα σχεδόν τα πανεπιστήμια που γνωρίζουμε οι περισσότεροι, είναι μη-κερδοσκοπικά, όπως τα πανεπιστήμια MIT, Harvard, Oxford, κλπ. Πρέπει να προσπαθήσεις πολύ να βρεις ένα γνωστό πανεπιστήμιο που να είναι κερδοσκοπικό και να αποτελεί την εξαίρεση στον κανόνα αν το βρούμε. Αυτό δεν είναι τυχαίο.
Β. Τα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια (κερδοσκοπικά)
Η παγκόσμια εμπειρία έχει δείξει ότι όπου επιχειρήθηκε το πείραμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων με κερδοσκοπικό χαρακτήρα, ως μια κανονική επιχείρηση δηλαδή, αυτά απέτυχαν. Άνοιξαν πολλά με το που επιτράπηκαν και έκλεισαν τα περισσότερα από αυτά, ενώ εκείνα που έμειναν είναι λίγα και άγνωστα με ασήμαντη παραγωγή επιστημόνων ή γνώσης.
Έκλεισαν είτε με παρέμβαση των αρχών γιατί είχαν σοβαρά προβλήματα και σκάνδαλα, όπως απονομές πτυχίων παράτυπα, χρηματισμό για εξασφάλιση βαθμών, διαφθορά, κλπ.
Τελευταίο σκάνδαλο αυτό με το Μητροπολιτικό κολλέγιο.
Ας δούμε λοιπόν τι γίνεται γενικά στον κόσμο με αυτά τα ιδιωτικά κερδοσκοπικά πανεπιστήμια:
-Αμερική Η έκθεση του National Association of Independent College and Universities Αναφέρει ότι τα ιδιωτικά κολέγια πλέον αδυνατούν να καλύψουν τα έσοδα τους λόγω της αθρόας εγκατάλειψης των φοιτητών από αυτά. Από το 2016, 91 ιδιωτικά κολέγια στις ΗΠΑ έκλεισαν, συγχωνεύτηκαν με άλλο σχολείο ή ανακοίνωσαν σχέδια για κλείσιμο.
-Τα πανεπιστήμια στον Καναδά είναι όλα κρατικά.

Τι ισχύει στην υπόλοιπη Ευρώπη

Σε 22 από τα 27 κράτη – μέλη (συμπεριλαμβανομένων της Ελλάδας και του Λουξεμβούργου) τουλάχιστον τα 3/4 των φοιτητών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ήταν σε δημόσια πανεπιστήμια. Μόνο σε τρεις χώρες – Βέλγιο, Κύπρο και Λετονία – βλέπουμε τους φοιτητές να επιλέγουν στην πλειονότητά τους τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Πηγή EUROSTAT
-Μεγάλη Βρετανία: από τα 120 πανεπιστήμια εκεί που σπουδάζουν χιλιάδες ελληνόπουλα, μόνο 4 είναι ιδιωτικά και αυτά δεν θα τα ξέρετε γιατί απλά δεν είναι καλά πανεπιστήμια. Επιδοτούνται όμως από το κράτος.

Ανταγωνισμός;
-Πώς ακριβώς θα υπάρξει αυτός ο ανταγωνισμός;
Γιατί θα ανταγωνιστώ το ιδιωτικό; Που ήδη στην αρχή αναγκαστικά θα είναι μικρό, άγνωστο και χαμηλής ποιότητας;
-Ήδη δεν ανταγωνίζομαι τα υπόλοιπα αντίστοιχα τμήματα των Χημικών Μηχανικών στην Ελλάδα;
-Ήδη δεν ανταγωνίζομαι ως επιστήμονας το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας διεθνώς;
Στόχος του επιστήμονα είναι να είναι ο καλύτερος σε ό,τι κάνει, παραγωγικός και αποτελεσματικός. Έτσι είναι η επιστήμη. Είτε με είτε χωρίς «ιδιωτικά» κερδοσκοπικά πανεπιστήμια.
Τι θα γίνει ;
Αυτό που θα γίνει είναι να ανοίξουν αρκετά χαμηλού κόστους με περιορισμένες σπουδές σε τμήματα που δεν χρειάζονται ιδιαίτερες υποδομές, όπως οικονομικά, ψυχολογία, νομική, κλπ όπως γίνεται και τώρα με τα κολλέγια. Αυτά προκειμένου να φέρουν κέρδος θα επενδύσουν στην διαφήμιση, προβολή και ωραία σποτ που είναι σχετικά φθηνά και όχι σε καθηγητές υψηλού επιστημονικού κύρους που είναι ακριβοί.

Αντί Επίλογου

Τα ιδιωτικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης υπάρχουν από πάντα στην Ελλάδα, είτε με τον τίτλο «εργαστήρια ελευθέρων σπουδών» είτε με τον πιο πρόσφατο «κολλέγια».
Γιατί λοιπόν δεν γίνονται τόσο καλά όσο τα δημόσια;
Γιατί δεν βοήθησε ο ανταγωνισμός τα ιδιωτικά κολλέγια να γίνουν όσο καλά είναι τα δημόσια;
Γιατί τα παιδιά ταλαιπωρούνται και δίνουν εξετάσεις για να έρθουν στα δημόσια πανεπιστήμια;
Γιατί μόνο αν αποτύχουν στα δημόσια επιλέγουν τα κολλέγια;
Γιατί ακόμα και αυτά που υπάρχουν απέχουν έτη φωτός από το πολύ υψηλότερο επίπεδο των δημόσιων πανεπιστημίων είναι χαμηλά στην εγχώρια και διεθνή κατάταξη;
Γιατί διδάσκουν στα ιδιωτικά κολλέγια ακόμα και άνθρωποι χωρίς καν διδακτορικό τίτλο σπουδών και χωρίς ερευνητικό έργο;
Γιατί οι καθηγητές των δημόσιων πανεπιστημίων οι οποίοι κατά συντριπτική πλειοψηφία έχουν ολοκληρώσει μεταπτυχιακά και διδακτορικά σε εξαιρετικά πανεπιστήμια σε ΗΠΑ, Ευρώπη και κατά τεκμήριο γνωρίζουν τον κλάδο άριστα δεν τα εγκαταλείπουν για να διδάξουν στα ιδιωτικά κολλέγια;
Η λύση ( αν και δε το προβλέπει η έκθεση Πισσαρίδη) είναι η διαρκής βελτίωση της ποιότητας της δημόσιας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης που χτίστηκε εδώ και δεκαετίες από τους φόρους των Ελλήνων, η στήριξή τους από το κράτος, την κοινωνία και τους καθηγητές. Με λιγοστούς πόρους μετά την κρίση, χωρίς δίδακτρα και ελάχιστα μέσα κάνουν πολύ καλύτερη δουλειά από όλα τα ιδιωτικά πανεπιστήμια που ιδρύθηκαν με τους ίδιους όρους και μύθους σε όλες τις παραπάνω χώρες, αλλά και στην Ελλάδα.