Όσο γοητευμένος είναι κάποιος με την ενασχόληση στα κοινά, τόσο απογοητευμένος νιώθει με τη τακτική της κεντρικής εξουσίας να αποθαρρύνει αφού εργαλειοποιεί τους δήμους κατά το δοκούν. Μετράμε ήδη τρία βασικά μεταρρυθμιστικά σχέδια μέσα σε μια εικοσαετία: τον Καποδίστρια, τον Καλλικράτη, τον Κλεισθένη και το νόμο 5043/2023.

Γράφει ο Γεώργιος Μπακογιάννης

Χημικός Μηχανικός

Πολλές σοβαρές αλλεπάλληλες αλλαγές, αλλά το κεντρικό σύστημα διοίκησης δεν επέτρεψε και εξακολουθεί να μην επιτρέπει στις Δημοτικές Υπηρεσίες και στους Δημάρχους να επικεντρώνονται στην επίλυση των ζωτικών προβλημάτων των περιοχών τους, να ασχολούνται με τις συνέπειες που φέρνουν στη δομή και στη λειτουργικότητα αυτών.
Το σημερινό μας σύστημα τοπικής αυτοδιοίκησης, είναι ίσως το πιο αντιδημοκρατικό και αντιφιλελεύθερο σύστημα τοπικής αυτοδιοίκησης του δυτικού κόσμου. Το σύστημα αυτό συνεχίζει να αγνοεί βασικές αρχές της ελευθερίας της επιλογής ακόμη και σε συλλογικό επίπεδο. Η τοπική αυτοδιοίκηση στη χώρα μας μόνο αυτό δεν είναι, καθώς η βασική αποστολή της ­η παροχή τοπικών δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών ­ σχεδιάζεται και αποφασίζεται, κατά κανόνα, ερήμην της από την κεντρική κυβέρνηση.
Ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης στην παροχή τοπικών δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών στη χώρα μας είναι, συνήθως, μόνο διαχειριστικός ή ανύπαρκτος.
Η κατασκευή, η συντήρηση, η καθαριότητα και ο φωτισμός των δρόμων, η αστυνομική και η πυροσβεστική προστασία, η αποκομιδή των σκουπιδιών, τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης των δρόμων, τα γυμναστήρια, τα γήπεδα και οι πισίνες, οι βιβλιοθήκες, οι πολιτιστικές και μορφωτικές εκδηλώσεις και ένα σωρό άλλα σπουδαία αγαθά και υπηρεσίες στη ζωή μας είναι παροχή τοπικών δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος για την παροχή τοπικών δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών, από κανέναν άλλον δημόσιο φορέα πέραν από αυτόν που εκπροσωπεί τους χρήστες των αγαθών αυτών, καθώς οι τελευταίοι είναι οι πλέον κατάλληλοι να γνωρίζουν οι ίδιοι τι θέλουν και πόσο είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν για αυτό. Αντίθετα, όταν η κεντρική κυβέρνηση αναλαμβάνει την παροχή των τοπικών δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών, θα τείνει να παρέχει τα ίδια για όλους και μάλιστα με πλημμελέστατους από τη φύση της μηχανισμούς ελέγχου της ποιότητας των υπηρεσιών αυτών.
Για να λειτουργήσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση χρειάζεται τα εξής :
1. Αποκέντρωση και σαφής προσδιορισμός των αρμοδιοτήτων κάθε επιπέδου διοίκησης. Οι Δήμοι στο πλαίσιο αυτό θα μεταβληθούν σε βασικούς θεσμούς ανάπτυξης. Στόχος είναι το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, πέραν των κεντρικών εθνικής εμβέλειας έργων να υλοποιείται από τους Δήμους που προβλέπεται να συμμετέχουν ουσιαστικά στο γενικό δημόσιο σχεδιασμό.
2. Επαρκής και επακριβής κατανομή των πόρων και των αντίστοιχων επενδυτικών μέσων. Κάθε κυβέρνηση δημιουργεί μια γενιά παρακρατηθέντων πόρων. Πρέπει να ανοίξει αυτό το θέμα, όπως και να ρυθμιστούν απόλυτα τι ακριβώς οφείλουν στην Αυτοδιοίκηση και πώς κατανέμεται.
3. Βαθύς εκδημοκρατισμός της λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
4.Να υπάρχει βαθύς εξωραϊσμός του θεσμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης