Με το Σχέδιο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών εξ Αιτίας Δασικών Πυρκαγιών στα διοικητικά όρια των Δήμων επιδιώκεται η άμεση και συντονισμένη απόκριση των εμπλεκόμενων Φορέων σε Τοπικό επίπεδο

Γράφει ο Γεώργιος Μπακογιάννης
Χημικός Μηχανικός
• για την υποστήριξη του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος στην καταστολή των δασικών πυρκαγιών
• για την αποτελεσματική αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών εξαιτίας δασικών πυρκαγιών και την άμεση διαχείριση των συνεπειών τους, δράσεις που αποβλέπουν στην προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, καθώς και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, των πλουτοπαραγωγικών πηγών και των υποδομών της χώρας
Προϋπόθεση για την επίτευξη του σκοπού αυτού είναι η συνέργεια, η συνεργασία και η διαλειτουργικότητα των εμπλεκομένων Φορέων σε Τοπικό επίπεδο.
• Προσδιορισμός ρόλων και αρμοδιοτήτων όλων των εμπλεκόμενων Φορέων σε Τοπικό επίπεδο και σε όλες τις φάσεις κινητοποίησης του συστήματος Πολιτικής Προστασίας.
• Συντονισμένη δράση των εμπλεκομένων εκ της αποστολής τους Φορέων σε τοπικό επίπεδο στην υποστήριξη του έργου της καταστολής των δασικών πυρκαγιών που αποτελεί ευθύνη του Πυροσβεστικού Σώματος, συμπεριλαμβανομένης και της αναγγελίας για την έγκαιρη κινητοποίηση του μηχανισμού με στόχο τον έλεγχο των επεισοδίων δασικών πυρκαγιών σε αρχικό στάδιο.
• Συντονισμένη δράση των εμπλεκομένων Φορέων σε τοπικό επίπεδο στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών εξαιτίας δασικών πυρκαγιών και στην άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών τους
Συμφωνα με το σχεδιασμο δινεται μεγαλυτερη βαρυτητα σε μικτες ζωνες δασών –πόλεων εκεί δηλαδή που ο οικιστικός ιστός έχει μεγάλη εγγύτητα ή επεκτείνεται εντός δασών και εν γένει δασικών εκτάσεων, όπως επίσης και σε μεμονωμένα κτίρια πλησίον ή εντός δασών και εν γένει δασικών εκτάσεων, η προστασία των κτιρίων καθώς και των πάσης φύσεως υποδομών από επερχόμενη πυρκαγιά προσδιορίζεται κατά κύριο λόγο από την εγγύτητα τους στην πυρκαγιά. Δηλαδή ποσό κοντά δύνανται να έρθουν οι φλόγες και τα παραγόμενα θερμικά φορτία μιας δασικής πυρκαγιάς (η διάδοση της θερμότητας γίνεται με αγωγή, με μεταφορά και με ακτινοβολία) με επιμέρους δομικά υλικά ενός κτιρίου ή μιας υποδομής προκαλώντας την ανάφλεξη τους.
Η διάδοση μιας πυρκαγιάς αποτελεί μια διαδικασία που εξελίσσεται και εξαπλώνεται στο χώρο, μόνον όταν οι απαιτήσεις για καύση ικανοποιούνται, δηλαδή όταν συνυπάρχουν οι τρεις παράγοντες: καύσιμα, οξυγόνο και θερμότητα. Εάν ένας από τους τρεις παράγοντες παύει να υπάρχει, η πυρκαγιά σταμάτα και διακόπτεται η εξέλιξη της.
Είναι συνεπώς προφανές ότι μια δασική πυρκαγιά εξαπλώνεται σε κτίρια, όταν ικανοποιούνται οι απαιτήσεις σε δυνητικά διαθέσιμα καύσιμα και θερμικά φορτία τα οποία, παρουσία οξυγόνου, πληρούν τις προϋποθέσεις για ανάφλεξη και συνέχιση της καύσης.
Συνεπώς οι ενδεχόμενες απώλειες σε κτίρια και υποδομές που οφείλονται σε δασικές πυρκαγιές συνδέονται κατά κύριο λόγο με την απόσταση τους από το φλεγόμενο μέτωπο της πυρκαγιάς που παράγει μια ροή θερμότητας η οποία επαρκεί ή δεν επαρκεί για να προκαλέσει ανάφλεξη σε δομικά υλικά ενός κτιρίου ή μιας υποδομής
Οι ιδιαίτερα επικίνδυνες περιοχές της χώρας για την εκδήλωση πυρκαγιών σε δάση και δασικές εκτάσεις αναφέρονται στο ΠΔ 575/1980 (ΦΕΚ 157/Α/1980), το οποίο εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή του αρθ. 25 του Ν. 998/1979 (ΦΕΚ 289/Α΄/1979) και απεικονίζονται στον χάρτη 2.
Με βάση τα άρθρα 23 & 25 του Ν. 998/79 προκύπτει η υποχρέωση (για τους Φορείς, που αναφέρονται για δράσεις που προσδιορίζονται στην ΚΥΑ 12030Φ.109.1/1999 για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών) ανάπτυξης μηχανισμού και υποχρεωτικής λήψης μέτρων έτσι ώστε να υπάρχει άμεσος έλεγχος των δασικών πυρκαγιών που ενδέχεται να εκδηλωθούν από 1ης Μαΐου μέχρι 31ης Οκτωβρίου. Η περίοδος αυτή προσδιορίζεται ως αντιπυρική περίοδος (αρθ. 1, ΚΥΑ 12030Φ.109.1/1999).

Χάρτης1.   Στον οποίο απεικονίζονται η κάλυψη σε ενοποιημένη μορφή των δασικών οικοσυστημάτων (δάση, δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις) σύμφωνα με την καταγραφή και αποτύπωση από την Δασική Υπηρεσία (ψηφιακοί χάρτες βλαστήσεως) ανά υψομετρική κλάση, από 0-600 μ. με κόκκινο χρωματισμό, από 601-900 μ. με κίτρινο χρωματισμό και με υψόμετρο μεγαλύτερο των 900 μ. με πράσινο χρωματισμό. Με γκρι χρωματισμό απεικονίζονται όλες οι άλλες μορφές χρήσεων γης (γεωργικές εκτάσεις, δομημένο περιβάλλον κλπ).
Οι περιοχές με υψόμετρο 0-600 μ. που καλύπτονται από δασικά οικοσυστήματα (με κόκκινο χρωματισμό) αποδειγμένα θεωρούνται ζώνες σημείων έναρξης των περισσότερων δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας. χωρίς να αποκλείεται η εμφάνιση τους και σε περιοχές με μεγαλύτερα υψόμετρα (ορεινός όγκος), σε χρονιές με ευνοϊκές καιρικές συνθήκες (καύσωνες, παρατεταμένη ξηρασία, κλπ) ή οφειλόμενες σε πτώσεις κεραυνών
Παρολο που έχει εκδοθει χαρτης2 ( βλέπε παρακάτω) οπου απεικονίζονται οι ιδιαίτερα επικίνδυνες περιοχές της χώρας για την εκδήλωση πυρκαγιών σε δάση και δασικές εκτάσεις η πολιτεια και η Γενική Γραμματεια Πολιτικης Προστασιας δεν εχουν κανει τα απαιτουμενα για τη προληψη τυχόν εκδηλώσεων αυτών.
Όπως βλεπετε στο παρακατω χαρτη 2 οι περιοχές της Ηλείας, Μεσσηνίας, Λακωνίας,Αττικής και Ευβοίας είναι οι περιοχες που σήμερα βρισκονται στο ελεος των πυρκαιων. Αξιοπρόσεκτο είναι το γεγονός ότι ειδικά στη Μεσσηνία και στη Λακωνία κάηκαν ακριβώς οι περιοχές που αποτυπώνονται με κόκκινο χρώμα

Χάρτης 2
Γνωρίζοντας λοιπόν το επιτελικό κράτος ότι αυτές οι περιοχές είναι ευάλωτες τι έπραξαν τόσα χρόνια;
Πως λειτούργησε η συνεργασία μεταξύ κράτους και των αντίστοιχων Δήμων;
Σχέδια επί χάρτου υπάρχουν πολλά. Αυτό που δεν υπάρχει και αποδεικνύεται περίτρανα είναι η απουσία πρόληψης, η ελλιπής χρηματοδότηση, η υποστελέχωση των Δασαρχείων και κονδύλια που φτάνουν αργά, όταν έχει ήδη ξεκινήσει η αντιπυρική περίοδος.
Ας μας πουν επιτέλους ποια από τα παρακάτω βήματα έχουν πράξει οι κυβερνώντες τα τελευταία 30 χρόνια
1.Ενίσχυση των πόρων που επενδύονται αποκλειστικά στην πρόληψη και ειδικά στα θέματα διαχείρισης της καύσιμης ύλης σε δάση και δασικές εκτάσεις.
2.Ολοκληρωμένη ανάλυση των αιτιών των πυρκαγιών σε τοπικό επίπεδο και προσαρμογή του αντιπυρικού σχεδιασμού στο πρόβλημα.
3.Σύνταξη κοινών (μεταξύ των συναρμόδιων φορέων) σχεδίων αντιπυρικής προστασίας σε τοπικό επίπεδο και με σαφή προληπτικό προσανατολισμό.
4.Πλήρη ενεργοποίηση του συστήματος εθελοντισμού πολιτικής προστασίας.
5.Ολοκλήρωση νομοθετικών κενών (π.χ. δασικοί χάρτες) με σκοπό την αποτροπή αλλαγών χρήσης γης.
6.Συστηματική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών