Εδώ και χρόνια η παιδεία έχει υπάρξει θύμα τόσο της εκπαίδευσης, όσο και της τεχνολογίας. Μια τεχνολογία που κυριολεκτικά καλπάζει με ασύλληπτες ταχύτητες και που αδυνατούμε πλέον να τη παρακολουθήσουμε. Όλη αυτή η τεχνολογία χρειάζεται ανθρώπους από τη μια να την υπηρετούν και από την άλλην να την εξελίσσουν.
Λογικό και επόμενο ήταν οι έννοιες της εκπαίδευσης και της παιδείας να μπερδευτούν και να έχουμε φτάσει πλέον στο σημείο η εκπαίδευση να έχει κατασπαράξει την παιδεία.
Η εκπαίδευση από τη μια παρέχεται σε όλες τις βαθμίδες της μόρφωσης και πιστοποιείται με πτυχία. Η εκπαίδευση επιτελεί το ρόλο του μορφωτικού αγαθού μέσω του οποίου αποκτάς γνώσεις, που με τη σειρά τους θ᾽ αποτελέσουν εφόδιο για ένα καλό βιοτικό επίπεδο.
Η παιδεία από την άλλη είναι αποτέλεσμα του περιβάλλοντος στο οποίο μεγαλώσαμε μέσω ερεθισμάτων και ζυμώσεων που δεχτήκαμε ως άτομα. Η παιδεία είναι αυτή που σου μαθαίνει να ξεχωρίζεις το καλό από το κακό. Σε διδάσκει τι είναι δικαιοσύνη και τι σεβασμός.
Δυο λέξεις είναι αρκετές για να δηλώσουν την ύπαρξη ουσιαστικής παιδείας. Σεβασμός και δικαιοσύνη. Δυο λέξεις οι οποίες είναι ικανές για τη καλλιέργεια της ηθικής και της αρετής.
Όταν δε προάγεις τη κριτική σκέψη και επιθυμείς αντί αυτής τη παπαγαλία τότε για πια παιδεία μιλάμε;
Έχουν γίνει μεταρρυθμίσεις επί μεταρρυθμίσεων σε θέματα εκπαίδευσης. Σε θέματα όμως παιδείας δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα, παρόλο που όλοι αναγνωρίζουν τον καταλυτικό ρόλο της παιδείας στη διαμόρφωση της κοινωνίας και του έθνους. Μέσα λοιπόν στη σύγχυση του ερωτήματος παιδεία ή εκπαίδευση όλοι συμφωνούν και φαίνεται μέσα από τις πράξεις τους, ότι προτιμούν και προωθούν την εκπαίδευση.
Τίποτα δεν μένει πλέον ανεπηρέαστο από την αλματώδη πρόοδο που συντελείται στο χώρο της τεχνολογίας. Δεν πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε ότι ο άνθρωπος ορίζει το μέσον και καθορίζει τη χρήση του. Η δύναμη που παρέχει η εκπαίδευση στον άνθρωπο, τον έχει κάνει να πιστέψει ότι μπορεί να υπερβεί τη φύση και όχι να προσπαθήσει να την προστατέψει.
Όλα τα πολιτικά συστήματα τα οποία υπηρετούν το κεφάλαιο ξέρουν ότι η επιστήμη και η τεχνολογία αποτελούν πλέον τις κυρίαρχες παραγωγικές δυνάμεις της σύγχρονης κοινωνίας. Έτσι τα πανεπιστήμια, από χώροι ελεύθερης έρευνας, διακίνησης ιδεών και ανθρωπιστικής παιδείας, μετατράπηκαν σταδιακά σε μήτρα ταχύρρυθμης εκπαίδευσης και φορείς μιας εξειδικευμένης γνώσης που παράγει ανθρώπους υψηλής εκπαίδευσης έτοιμους να υπηρετήσουν τις διάφορες πολυεθνικές και τα διάφορα ερευνητικά κέντρα του κέρδους. Άνθρωποι που γίνονται υποχείρια των ισχυρών για να μπορέσουν αυτοί, να μεγιστοποιήσουν από τη μια τα υλικά αγαθά και από την άλλη να κυριαρχήσουν στη γη. Ο άνθρωπος-επιστήμονας έγινε μονοσήμαντος.
Ο άνθρωπος θα πρέπει να ξεχωρίσει τις δυο έννοιες αν θέλει να σώσει τη κοινωνία.
Να χρησιμοποιεί την εκπαίδευση για να προσφέρει στην κοινωνία τις γνώσεις και τις δεξιότητες για να λειτουργήσει ορθολογικά με στόχο στην αύξηση της παραγωγής και την βελτίωση των συνθηκών της κοινωνίας, μιας και είναι μέλος της.
Με όχημα τη Παιδεία να προσπαθήσει για την ανάταση της ηθικής και πνευματικής ολοκλήρωσης. Να αναβαθμιστεί πολιτιστικά. Να διασφαλίσει το μέλλον του και το μέλλον του πλανήτη.
Εν κατακλείδι. Η σωστή παιδεία προηγείται μιας σωστής εκπαίδευσης. Μια εκπαίδευση θα πρέπει να σεβαστεί την παιδεία, διότι μόνο η παιδεία μπορεί να έχει ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα.
Γεώργιος Μπακογιάννης
Χημικός Μηχανικός
